Familja Gjoçaj në Kolgecaj shënjestra e kryqëzatës.
Nga: Agron Prebibaj
Pas mbarimit të luftës së dytë botërore, Shqipria u rreshtua në krahun e lindjes në bllokun komunist, i cili tashmë do të prodhonte ciklin më të t’merrëshem e me dhimbje, për të filluar kalvari i vuajtjeve të shqiptarit nga shqiptari e mbushur me frymë djallëzore.
Menjëherë pas vitit 1944 makineria e propogandës komuniste e cila do të synonte kapjen apsolute të pushtetit nëpërmjet shtypjes e dhunës psikologjike, fizike e deri eleminimin fizik të kujtdo që do rezistonte ndaj doktrinës kriminale komuniste.
Lufta ndër shqiptarë nga njëra anë me udhëhqjen bolshevike do të sfidonte mendimtarët, intelektualët, klerin, të pasurit e familjet e rracës së mirë shqiptare, kjo luftë e pamëshirëshme me internime, burgime e deri pushkatime, me qellim mbajtjen nën kontroll të plotë e të padiskutuar të pushtetit komunist.
Por në shenjester tashmë do vinin edhe krahinat me disidente e qëndrestare, kjo kryesisht ne veriun e Shqiprisë si Mirditë, Shkoder, Tropojë, Diber, Kukës etj, por e shtrirë kudo në zona të ndryshme, aty ku hasej më shumë rezistencë.
Me patjetër se Malsia e Gjakoves(Tropoja) si truall dardan e shumë kryelarte më historinë e pasur shekullore në gjitha etapat e historisë kombëtare, si dhe vitaliteti e qendresa, me patjter se do ishte shënjestër e kryqezatës komuniste për ti ulur krenarinë, e për ti nënshtruar para diktaturës që po instalohej.
Tropoja dardane asnjëherë e nënshtruar ndaj asnje pushtuesi, pas 1944-ës do shembej me patjeter për t’u vëndosur nën sundim të plotë me çdo kosto njerëzore e pa kurrëfarë mëshire, pasi një popull i tillë e vital, asnjëherë i shembur, me patjeter se do hapte telashe për sistemin komunist.
Dhuna e terrorri, pushtuesi tashmë shqiptar, kaperdirja e mendimtarëve, familjeve fisnike e me pasuri e ndërseu bishën komuniste ndaj secilës rezistencë e secilit individ elitarë të Tropojës për të hapur etapën e re të kalvarit të vuajtjeve e për t’u shënuar në altarin e vuajtjeve e përsekucionit.
Po sjell një rast të Kryqëzatës komuniste në Kolgecaj(sot Bajram Curri) e cila vrapoi me genocid ndaj familjes së madhe, fisnike e nacionaliste Gjoçaj, ku përveçse u konfiskoi pasurinë, nuk hezitoj t’i mbushte kampet e internimit e burgjet me burrat, femijët e gratë e kësaj familje, një akt kriminal dhe antinjerëzor i njeriut të vet-veshur me pushtet kundër njerut e familjes së shëndoshë dardane shqiptare, e cila gjenetikisht ishte me shikim nga përendimi.
Ky akt makabre e t’merri ndaj familjes Gjoçaj, ishte tregesa e propogandes komuniste për secilën familje Tropojane që ngrente kokën, do të kenë të njëjtin fat.
Për të shkëputur momente esenciale për familjen Gjoçaj, unë përzgjedhur pinjollen e kësaj familje zj.Vera Gjoçaj, e cila me plot dhimbje më rrefeu disa momente, e cila vijon:
Ne ishim një familje e madhe Gjoçaj’t në Kolgecaj me shtëpi e pasuri të madhe e cila njihej dhe respektohej si derë bujare dhe patriotike.
Eshtë njëra ndër familjet më të persekutuara te rrethit të Tropojës që nga viti 1944 e deri me ardhjen e demokracise ne Shqiperi.
Si fillim familja jonë u sulmua egërsisht si miq të nacionalistit dhe antikomunistit Tahir Hoxha, ku gruaja e tij legjendarja Aishe Kokrrizi ishte moter e vellezerve Kokrrizi te Gjoçajve. Ashtu si i shoqi Aishja qëndroi e fshehur maleve deri sa e arrestuan ne vitin 1946-të bashkë me dy vellezerit Alin dhe Bajramin, të derguan ne Kukës, ku Bajramin e denuan me 12 vite burg, ndërsa e motra 10 vjet, e cila beri 5 vite burg e pastaj u dergua në kampet më famëkeqe te internimit si Porto Palermo,Tepelene, Lushnje etj, pa gëzuar për afro 50 vite lirine deri në vitin 90.
Ndersa zj.Gjoçaj vazhdon;- Se nuk mbarojnë këtu vuajtjet e familjes Gjocaj, pasi tani sigurimi i shtetit do vërsulej mbi Isa Nuredin Gjocaj djalin 19 vjeçar, ku i kërkuan me kembëngulje që ta rekrutonin e ta kthenin në karrem për të kapur Tahir Hoxhën, madje i vunë edhe kusht, tre muaj për pergjigjen.
Kështu Isaja bashkë me familjen e tij prej 8 anëtarësh u nis të arratisej, por u kap në pabesi ne Brijat e Gjarperit mbi Klycyre sëbashku me Isanë 19 vjeç, bashkëshorten Zaden 18 vjeçe, Sabrien motren 16 vjeçe, vëllain Shaqirin 17vjeç,të cilët i arrestun dhe i lidhen me pranga në burgun e Bajram Currit. Aty, torturat kanë qënë nga më ç’njerëzoret, por qëndresa ka qënë e hekurt dhe e jashtëzakonshme. Pas kësaj erdhën denimet; Isaja në fillim me vdekje, pastaj me 25 vjet burg, bashkëshortja Zadja me të cilën kishte vetem 8 muaj martese u denua 13 vjet, Shaqiri me 10 vjet, ndersa Sabria 8 vite burg. Pra drama mbi familjen Gjocaj vazhdonte, nëna e Isait,- Rrushe Isuf Gjoçaj bashkë me djalin 11 vjeçar Ademin e dy vajzat Hatixhen 9 vjeçe dhe Hasiben 7 vjeçe i derguan ne kampin e kobëshem të Tepelenës. Ne keto kohë sigurimi I shtetit arrestoi dhe xhaxhanë e Isait Ali Kokrriz Gjoçaj me akuza bajate ku e derguan ne Shkoder para gjykates ushtarake dhe e denuan me 10 vite burg. Shtepia e tyre(e jona) e shpallur kulakë qysh herët, tani perjetoi kohet më të zeza në gjithë historinë e ketij fisi legjendar. Çdo gjë u sekuestrua, disa ambjnete u kthyen ne stalla derrash, u prishen pemët e filluan të mbijnë shtogje e hithra ne mungesë te banimit njerezor.
Isa Gjocaj me shumë talent në pikture dhe letërsi nuk pushoi kurre duke vizatuar sidomos karrikatura dhe duke shkruar letra për presidentët Amerikanë, OKB-në dhe për shtete përendimore. Shkruante dhe i fshihte në muret e shtepisë e rrënjet e pemeve.Tek Ai u ringjall kujtimi i parë, liria, rruga e lirise. E bashkë me Zaden bashkeshorten e tij besnike së bashku me këto materiale të rralla ne çanten e tyre u nisen në tetor të vitit 1988 në të tëtpjetën e Shkelzenit ku pas disa orësh të mundimëshme dhe vuajtjeve mbërriten në vëndin e demokracisë atë të ënderrave të tyre 40 vjeçare në SHBA. Aty Isai do rigjallërohej e do fillonte veprimtarinë në ketë diasporë të zjarrtë. Në rrugët e Njw Jorgut hapte çdo ditë ekspozitat te diçituara me vizatime e karrikatura nga t’merret e komunzimit ne Shqiperi.Në ekspozenë e tij binte në sy varja e Havzi Nelës si dhe portreti i djaloshit nga Burreli Mustafa Bajraktarit.
Pra Isa Gjoçaj ishte shqiponjë dhe ashtu si ky shpënd kur i vjen fundi kthehet e mbyll sytë në çerdhen e vet, për t’u kthye shqiptari si artisit dhe antikomunisti i madh te shtepia e tij në dheun e të pareve të vet ku mbylli stytë përgjithmonë me 22.11.95, i cili u përcoll me nderime të mëdha.
Ky ishte një rrëfimi i zj.Vera Gjoçaj, i shkurtër, emocional, njerëzor, por që mbetet shumë për shkruar e folur për familjen e kryqëzuar e qënderstare.
