Martim Henze
Çfarë e kërcënon sipas mendimit tuaj të ardhmen e Shqipërisë?
Nga politika e brendshme është vjedhja e pasurisë populloredhe fondeve ndërkombëtare nga ekzekutivi tejet i korruptuarRama, që ekziston prej 12 vitesh. Kjo çon ndërkohë nëkriminalizimin dhe shfrytëzimin e të gjithë shtetit, nëmungesën e perspektivës për shumë familje shqiptare për tëqenë të lumtur në atdheun e tyre, në copëtimin e familjeve tëtëra, në rritjen eksponenciale të një shteti shqiptar të drogës, në një sistem arsimor dhe shëndetësor katastrofik dhemungesë të investimeve serioze të huaja dhe vendase.
Kësaj i shtohet lufta e Ukrainës, lufta aktuale ekonomikemidis Trump dhe pjesës tjetër të botës dhe autokratëve tëtjerë në Ballkan.
Por edhe preokupimi i përjetshëm i njerëzve në Shqipëri merrjetet sociale. Në vend që të përqendrohen më shumë temiqtë dhe familja ose tek e ardhmja e tyre.
Mungesa e dijes historike dhe paaftësia në rritje e shumënjerëzve për të kuptuar dhe mbajtur mend fakte kompleksejanë një problem real jo vetëm në Gjermani, por edhe nëShqipëri.
Autokratë si tek ju në Shqipëri, Edmond Rama në Shqipëridhe shokët e tij Veliaj, Balla, Basha dhe Aliebaj janë njëproblem ekzistencial për Shqipërinë.
Për 12 vjet, Rama dhe horrat e tij janë ndjerë të legjitimuarnga zgjedhjet e manipuluara dhe kanë plaçkitur vendin, gjëqë në fakt ka bërë që të vidhet e ardhmja e shqiptarëve.
Shqipëria është bërë më e varfër në 12 vitet e fundit?
Po, sigurisht, por po humbet edhe të ardhmen. Humbja e njëtë ardhmeje në vendin e vet, e lirisë personale dhe e aftësisëpër të jetuar me familjen – nuk mund të ketë humbje më tëmadhe.
Çfarë ju shqetëson gjatë vizitave në Shqipëri?
Sa herë që jam në Shqipëri, pyes veten se ku kanë shkuarmiliarda eurot e komunitetit ndërkombëtar, paratë e taksavetë Gjermanisë dhe SHBA-së dhe ku kanë shkuar miliona lekënga taksapaguesit shqiptarë.
Unë pothuajse nuk shoh një infrastrukturë funksionale, sistem shëndetësor dhe arsimor, bujqësia dhe sektorë të tjerëprodhues mezi rriten – një katastrofë.
Miliona shqiptarë e kanë lënë vendin në 12 vitet e fundit.
Një pjesë e madhe duket se ka devijuar në xhepat e udhëheqjes së Partisë Socialiste të Shqipërisë, e kryesuarnga Rama, Balla dhe Veliaj.
Qeveria Rama duket se përbëhet vetëm nga kriminelë; disanga anëtarët e qeverisë janë në arrati, të tjerët janë në burgose janë dënuar sa për tu dukur.
Rama, kumbari, gazeta BILD e quan atë si qeveria MAFIA, duket të jetë i përfshirë në skandalin korruptiv të Mc Gonigal, një nga miqtë e tij më të mirë, Soros Junior e vizitonrregullisht, me sa duket e këshillon Ramën. Rama ka njëaleancë të fortë me Sorosin.
Kjo nuk i pëlqen Donald Trumpit, Vances dhe as mua.
Spekulatorët e bursës nuk janë këshilltarë të një shteti.
Pas zgjedhjes së Trump, Rama fshiu shumë foto të tij dhe tëfamiljes Soros, një tjetër sekëlldi e shkaktuar nga ky maskara. Po kjo duhet të pëfundoj tani.
Që kur Rama erdhi në pushtet në 2013, Shqipëria ka parërritje eksponenciale në trafikun e drogës për kokainë dheamfetaminë nga Amerika e Jugut, pastrim parash, korrupsionqeveritar dhe për logjistikën e refugjatëve. Drejtësia i ështënën ndikimin e Ramës.
Ish-bashkëshortja e Ramës menaxhon dosjet e administratësgjyqësore në një korporatë private. Një mënyrë shumë e mirëpër të manipuluar dosjet, në tavolinën e kuzhinës, nështëpinë e Ramës. Shqipëria rrezikon të degjenerojë në njërepublikë banane.
Me një qeveri të tillë,një qeveri kriminelësh nuk mund tëfunksionojë asnjë shtet ligjor, asnjë demokraci, asnjëligjzbatues, pra asnjë shtet i orientuar drejt së ardhmes nëvetvete. Seminaret e OJQ-ve politike në Shqipëri që merrenme reformën përsërisin vazhdimisht vizione, duket se vuajnëedhe mungesën e lidhjes me realitetin dhe kjo duhet tëndryshojë edhe nga ana e Uashingtonit dhe Berlinit.
Politikanët e opozitës u kyçën me radhë dhe u arrestuan ngaSPAK. Rama dominon SPAK-un dhe kërkon të pengojëopozitën të fitojë zgjedhjet parlamentare të majit 2025.
SPAK-u nuk mund të funksionojë në një shtet të padrejtëligjërisht.
Ne njohim mënyra të tilla veprimi vetëm nga Moska, Korejae Veriut dhe Irani. Kjo duhet të ndryshojë tani.
Shqipëria ka nevojë për një shtet kushtetues teknikishtfunksional dhe të pranuar nga popullata, si dhe një autoritetantikorrupsion që funksionon në përputhje me shtetin ligjor. Këtë na e ka pohuar edhe Sali Berisha dhe ne do ta mbështesim në këtë çështje.
Shqipëria ka ndërkohë më pak se 1.8 milionë banorë, shqiptarët po votojnë me këmbët dhe valixhet e tyre dhe po lëvizin jashtë vendit, në 12 vitet e fundit më shumë se 1.6 milionë shqiptarë janë arratisur nga kjo qeveri dhe ngaardhmja e munguar në Shqipëri.
Nëse vazhdohet kështu, kultura shqiptare dalëngadalë do tëvdesë dhe gjuha shqipe shumë e rëndësishme për kulturënmund të humbasë. Një tragjedi e vërtetë ndërkombëtare, e cila po shpaloset.
Vetë Ramiz Alia dhe Enver Hoxha nuk do të kishin lejuarkurrë që Shqipëria të shndërrohej në një shtet droge dhe sirrjedhojë të shkatërrohej kombi shqiptar. Unë mendoj se atado ta kishin ndjekur Ramën dhe shokët e tij nëpër qytet përatë që i bënë popullit shqiptar dhe do t’i kishin pushkatuar, ndoshta është e vetmja gjuhë që kuptojnë maskarenj të tillë.
Por ato ishin kohë të tjera. Në maj të vitit 2025, popullishqiptar duhet të parandalojë mashtrimet zgjedhore dhe tëmarrë një vendim politik dhe kjo mund të shkojë vetëm në njëdestinacion: Tërheqjen nga qeveria kriminale Rama.
Rama, që fundja nuk është as me origjinë shqiptare; paraardhësit e tij ishin ciganë rumunë, gjë që duket se shpjegon politikat e tij shkatërruese, kriminale, urrejtjen ndajpopullit shqiptar, ADN-së shqiptare dhe mungesën e patriotizmit të tij, po e dëmton Shqipërinë.
Shqipëria duhet të qeveriset sërish nga shqiptarët.
Korrupsioni është një temë masive në Shqipëri, si nëshumë vende të tjera të varfra?
Kështu është, gjërat nuk mund të vazhdojnë siç janë tani dhene nuk do ta mbështesim më Shqipërinë nëse zgjidhet sërishqeveria MAFIA Rama. Një qeveri e tillë maskarenjsh nuk do të gjejë të ardhme në perëndim.
Çfarë duhet bërë në Shqipëri?
Së pari, vetë komuniteti ndërkombëtar duhet gjithashtu të bëhet vetë më autentik.
E shihni, ka shumë vende,në Kinë dhe Rusi, por edhe nëEvropë dhe SHBA ne kemi probleme gjithashtu mekorrupsionin.
Pra ne nuk mund të ndjekim një politikë zero tolerance ndajkorrupsionit në vende si Shqipëria, duke e trajtuar kombin si një fëmijë të vogël që duhet të edukohet dhe për shembull, duke mbajtur partneritete me regjime të tjera shumë tëkorruptuara, disa prej të cilave madje janë të përfshirë nëkrime lufte, ose duke festuar së bashku me kryeministra tëkorruptuar si Rama, siç ka bërë gjithmonë me kënaqësi ish-ambasadorja e SHBA-së Kim, një besnike e Blinkenit.
Pra, komuniteti ndërkombëtar nuk duhet të jetë më papnor se Papa. Ne duhet të vendosim se çfarë duam ndërkombëtarishtnë Shqipëri dhe më pas të lutemi të veprojmë në mënyrëkonsistente që të ruhet besueshmëria dhe pranimi ynë nëShqipëri, përndryshe do të lindë kaos i mëtejshëm dhe njëzinxhir problemesh.
Ne gjermanët dhe amerikanët jemi të përfshirë në kaosin eShqipërisë. Po kjo duhet të ndryshojë.
Po çfarë duhet të bëj Shqipëria?
Fatkeqësisht nuk mund të jap një përgjigje të thjeshtë. Shërbimet ndërkombëtare të sigurimit kanë paralajmëruarprej shumë kohësh dhe kanë vënë nën vëzhgim Edmond dheOlsi Ramën, Bashën, Ballën, Alibeajn.
Bëhet fjalë për një problem sistemik në Shqipëri për sa kohëështë në pushtet qeveria e korruptuar Rama. Thënia e vjetër: “Peshku qelbet nga koka” e përmbledh mirë këtë gjendje.
Së dyti, duhet të kuptojmë se çfarë kuptojmë me korrupsionnë Shqipëri dhe më pas të nxjerrim pasojat prej tij.
Si duhet kuptuar kjo?
Pasojat e korrupsionit janë të njohura dhe njëkohësisht janëedhe shkaktarët e tij.
Korrupsioni pengon zhvillimin ekonomik të Shqipërisë, kujdeset për një sistem më të keq shëndetësor dhe arsimor, shkatërron kapitalin social dhe kështu nxit mosbesimin e popullsisë shqiptare ndaj politikës dhe administratës për 12 vjet.
Korrupsioni krijon joefikasitet, d.m.th shërbimet, produktet dheinfrastruktura prodhohen më shtrenjtë se ç’duhet ose në cilësimë të dobët.
Përveç kësaj, jo vetëm sasia, por edhe cilësia e investimevepublike po vuan, pasi shpenzimet për shpenzimet sociale dheinfrastrukturore, ndër të tjera, janë në rënie.
E shpehur thjesht, pothuajse asgjë nuk arrin tek përdoruesi, pra tek popullsia shqiptare.Vetëm pak para zgjedhjeve, siçndodh sërish tani, autokrati shpërndan dhurata, punë.Kjoështë e papranueshme.
Financimi indirekt i fushatës përmes keqpërdorimit tëmundshëm të ndihmave financiare ndërkombëtare. Ky ështënjë përvetësim i fondeve ndërkombëtare dhe taksaveshqiptare.
Ku është Spak?
Asnjë aktivitet.
E gjithë kjo pengon zhvillimin e qëndrueshëm të Shqipërisëdhe aftësinë e vendit për të zbatuar reformat e nevojshme, si investime më të mira të huaja ose burokraci më të shpejta.
Nevojat bazë të popullsisë shqiptare, si aksesi në arsim apo shërbime shëndetësore, nuk mund të përmbushen siç pritej.
Sidomos në Shqipërinë veriore dhe jugore, por edhe nëqytete, mungon infrastruktura funksionale, e cila nga ana e saj krijon një terren pjellor për korrupsion për të marrë këto tëmira të nevojshme – një rreth vicioz.
Po ju jap një shembull. Shteti shqiptar donte të ndërtonte njëlidhje hekurudhore shumë të dobishme midis qytetit portual tëDurrësit dhe qytetit të Tiranës Kishte shpallje tëmëdha,prezantime Power Point shumëngjyrëshe. Prezantimet, marrëveshjet janë ratifikuar dhe po mblidhenfonde ndërkombëtare për këtë projekt.
Çfarë po ndodh tani?
Kaos.
Çfarë kuptimi ka kjo praktikisht?
Ndikimi dehës i korrupsionit në Shqipëri shfaqet në treguesalternativë të mirëqenies si mirëqenia e përgjithshme dhekënaqësia nga jeta.
Tendencat e arratisjes në Shqipëri janë rritur në mënyrëeksponenciale që nga viti 2013.
Treguesi se do të bëhen “të lumtur” është dukshëm më pak i theksuar në Shqipëri.
Lufta kundër korrupsionit është vetëm 30% një çështjeteknologjie, pra reforma ligjore, por 70% një çështje pranimidhe respekti nga popullata.
Nga njëra anë, mënyra më e mirë për të luftuar korrupsioninështë një politik profesionale sociale dhe ekonomike. Politikate qeverisë Rama janë katastrofike. Shqipëria si vend biznesika vetëm produktivitet më të ulët të punës dhe kapitalit.
Burime të pakta devijohen në fusha joefikase, pra aktivitetemë pak produktive, përmes korrupsionit. Detyrat që premtojnëryshfete të larta preferohen mbi ato që do të ishin më tërëndësishme për kompaninë ose shoqërinë. Detyrën nuk e fiton më kontraktori më i kualifikuar apo ai me vlerën më tëmirë të parave, por më i pangopuri, më i paturpshmi apo më i korruptuari.
E njëjta gjë vlen edhe për aplikantët që marrin një punë osenjë pozicion drejtues:
Ata që paguajnë ryshfetet më të larta, kanë lidhjet më të miraose merren me prostitucion, atyre u vjen radha.
Investimet publike në Shqipëri vuajnë se i shpëtojnëmekanizmave të kontrollit të cilësisë përmes ryshfeti.
SPAK po përdoret për korrupsion duke lëshuar “çertifikataauditimi”, siç ndodhte shpesh në Tiranë, pasi vetë SPAK nukauditohet më dhe është de facto instanca përfundimtare.
Rama i korruptuar- Gjithashtu edhe zyrtarët mund tëngadalësojnë ritmet normale të punës me udhëzimet e ekzekutivit, duke e bërë edhe më të nevojshme pagesën e “parave të shpejtimit”.
Përveç kësaj në Shqipëri mungon liria dhe më shumëbesueshmëria.
Njerëzit vuajnë jo vetëm ekonomikisht nga korrupsioni, porduhet të pranojnë edhe më shumë kufizime në liritë e tyre: lirinë e shtypit, lirinë e mendimit, barazinë arsimore, mbrojtjene pronës, lirinë për veprimtari investimi.
Vende si Gjermania me një shkallë të lartë lirie ekonomikejanë shumë më pak të ndjeshme ndaj ryshfetit.
Në të njëjtën kohë, këto vende janë më të lidhura me vendete tjera në tregtinë e mallrave dhe shërbimeve dhe përfitojnënga globalizimi.
Kjo rrit presionin konkurrues, por në të njëjtën kohë zvogëlonndjeshmërinë ndaj korrupsionit.
Përveç kësaj, sa më e mirë të jetë cilësia e rregullave dherregulloreve të qeverisë, aq më pak korrupsion vërehet.
Veç kësaj, sa më pak të vëzhgohet korrupsioni, aq më e mirëështë cilësia e rregullave dhe e direktivave të autoriteteve.
Shembull: Aplikohet për leje ndërtimi. Nëse autoriteti nukpërgjigjet pas 12 javësh, leja jepet.
Autoriteti mund të refuzojë një leje ndërtimi vetëm nëseaplikimi shkel ligjin. Ekziston një katalog i qartë e kritereve përkëtë.
Ankesa duhet të shqyrtohet nga gjykata kompetente brenda 8 javëve dhe aktgjykimi duhet të jepet brenda 4 javëve të tjera.
Ekonomia në hije është fusha në Shqipëri në të cilënaktivitetet ekonomike zhvillohen pa kontroll shtetëror, papagesa taksash dhe pa respektim të ligjeve dhe rregulloreveformale. Ka qenë një problem në rritje të ndjeshme që kur administrata Rama mori pushtetin.
Këtu përfshihen për shembull puna e padeklaruar osepunësimi i paligjshëm i punëtorëve.
Sipas mendimit tim, vëllimi i kësaj ekonomie në hije lidhet fort me shkallën e korrupsionit. Mirëpo, shkakësia është e turbullt.
Pjesërisht, janë autoritetet e korruptuara dhe strukturatshtetërore joefikase të Ramës dhe shokëve të tij socialistë qënxisin migrimin në sfond. Nuk është ekonomia në Shqipëri ajoqë është e korruptuar, ekzekutivi është i korruptuar dhekompanitë ekonomike marrin detyra vetëm nëse paguajnëpër këtë.
Kur ryshfeteve u shtohen taksat e larta pa sjellur shteti asgjërezultat ballafaques në formën e një juridiksioni të besueshëmose infrastrukture të mirë, ekonomia në hije me kuadrin e sajrregullator informal bëhet edhe më tërheqëse.
Ky është trendi më i rëndësishëm i zhvillimit që nga viti 2013.
Rama dhe shokët e tij janë përgjegjësit e drejtpërdrejtë për korrupsion në Shqipëri.
A është akuzuar për mashtrim zgjedhor në 2021, 2017 dhe krime të tjera?
Jo.
Rama dhe Balla apo Basha si drejtues politikë do tëakuzohen për korrupsion në qeveri?
Jo.
Akuzohen “oficerë dhe ushtarë”, si në lojën e shahut, akuzohen, më parë ose së fundi pasi lejohen të arratisen, osesiç ndodhi me Veliajn, dosjet e tyre digjen në kohë.
Ose kundërshtarët politikë që duhet të mënjanohen ,neutralizohen dhe arrestohen përmes dëshmive të rreme dhedëshmitarëve të manipuluar.
Pra korrupsioni pakëson aktivitetet në sektorin publik, qëtatohen atje?
Po. Ky është rasti. Në këtë aspekt, në Shqipëri vështirë se mund të zhvillohen zgjedhje të lira. Si duhet të funksionojëkjo?
Përmes zhvendosjes së parave të kushtëzuar nga korrupsionkrijohet një cikël negativ vicioz nga taksat më të ulëta dheshërbimet më të këqija në Shqipëri, me pasojë rritjen e mëtejshme të ekonomisë në hije dhe ikjen masive të njerëzvejashtë vendit. Ajo që mbetet janë aktorët problematikë dheshqiptarët që nuk kanë asnjë shans jashtë vendit.
Problemi në Shqipëri, për mendimin tonë në Berlin, është se Shqipëria po humbet një numër joproporcional të anëtarëvetë afërt me partitë reformuese drejt vendeve të huaja, përkatësisht shqiptarë të mirëarsimuar, të përkushtuar. Aktoriaktual properëndimor, Sali Berisha, tani po tenton ta ndalëkëtë zhvillim me grupet e tij. Një rreze e vërtetë drite nëhorizont. Berisha ka mbështetjen tonë të plotë.
Çfarë duhet të funkionoj më mirë?
Për të luftuar korrupsionin dhe për ta bërë ekonominë zyrtaremë tërheqëse, institucionet publike duhet të përmirësohendhe stabilizohen (“rregullim më i mirë”), i cili mund të arrihetvetëm përmes një ndryshimi të qeverisë në maj 2025.
E njëjta gjë vlen edhe për korrelacionin po aq negativ midisshkallës së korrupsionit dhe shkallës së pabarazisë sëshpërndarjes në Shqipëri.
Unë nisem nga fakti se pas vitit 2021 hendeku midis tëpasurve dhe të varfërve është rritur masivisht: Sa më i madhtë jetë korrupsioni, aq më e madhe është pabarazia e tëardhurave në një vend.
Ekziston gjithashtu një shkakësi e kundërt në Shqipëri, kupabarazia nxit korrupsionin. Të dyja formojnë një rreth vicioz: Varfëria, pabarazia dhe korrupsioni përforcojnë njëra-tjetrënnë formën e një spiraleje korrupsion-varfëri.
Shkaqet e larmishme për këtë qëndrojnë në rritjen e ulët tëlidhur me korrupsionin, sistemet e padrejta të taksave, tëardhurat e ulëta, sociale joefikase dhe politikat ekonomike, kapitali më i ulët dhe sigurimi i keq i tëmirave publike nga qeveria Rama.
Të gjitha probleme, të mund të zgjidhen vetëm përmesndryshimit të regjimit. Berisha njeriu i orës.
Gjithashtu mendoj se matja e drejtpërdrejtë e pabarazisë me koeficientin Gini lidhet me nivelin e korrupsionit në Shqipëri: Sa më shumë korrupsion, aq më e madhe është pabarazia.
A ka një arsye kryesore në Shqipëri?
Një arsye kryesore për këtë është se shtresat e pasura tëkleptokracisë Rama kanë më tepër mundësi për ryshfet.
Ata tallen me anëtarët e thjeshtë të partisë së tyre dhe itrajtojnë shqiptarët si fëmijë të vegjël, që marrin vetëm disathërrime.
Unë e konsideroj këtë si një turp të madh në marrëdhëniet e Shqipërisë me sovranin, por edhe anëtarët e PartisëSocialiste të Ramës duhet të zgjohen më në fund dhe të mosdurojnë më këtë nga Rama, Veliaj dhe Balla.
Për sa i përket përbërjes së shpenzimeve publike, ështëtreguar se korrupsioni po deformon sistematikisht shpenzimetpublike në dëm të shpenzimeve për arsimin dheshëndetësinë dhe njëkohësisht në favor të shpenzimeve përpersonelin e klientelës së Ramës.
Kjo situatë nxitet masivisht nga fakti se partia në pushtetRama ka pushtuar që nga viti 2019 pothuajse të gjitha zyratekzekutive, si në mbarë vendin ashtu edhe në rajone.
Kjo ka të bëjë edhe me politikën e gabuar të liderit tëkorruptuar të opozitës Lulzim
Basha, si dhe me përfaqësuesit e Bashës që nxitën nëmënyrë kriminale më 8 janar 2022 dhe daljen e opozitës ngaparlamenti në shkurt 2019 dhe të mospjesëmarrjen nëzgjedhjet vendore të 30 qershorit 2019.
Basha, Alibeja e të tjerë janë de facto përfaqësues të Ramës, të cilët lundrojnë nën flamuj të rremë në opozitën shqiptaredhe po përpiqen të minojnë opozitën, si dhe shumë parti tëvogla që tani kanë themeluar dhe pjesërisht orkestohen ngaBalla & Co.
Sipas mendimit tim ka gjithashtu një korrelacion negativ midis korrupsionit dhe cilësisë së rrjetit publik rrugor, si dhefurnizimit publik me energji elektrike dhe ujë dhe depozitimine mbeturinave. Një shembull i mirë i kësaj është skandali imbetjeve, me Ramën dhe Veliajn në qendër të vëmendjes.
A ekziston edhe një problem demokracie?
Sigurisht. Sa më gjatë që njerëzit të jetojnë në një demokraci, aq më të kënaqur priren të jenë me këtë sistem. Në të njëjtënkohë, preferenca e tyre për ekonominë e tregut ështëgjithashtu në rritje. Për të drejtën dhe rendin.
Demokracitë funksionojnë vetëm nëse qytetarët i besojnësistemit dhe institucioneve të tij.
Ndërveprimi mosrespektues i ambasadorëve të huaj, përpjekja e tyre për të neutralizuar opozitën properëndimorepërmes vendimit të pajustifikuar non-grata të administratësBiden-Blinken, festimi i ambasadorëve të huaj, si ish-besuesja e Blinken-it, Yuri Kim me qeverinë mafioze Rama, e shkatërron këtë besim.
Në fund të fundit, disa aktorë të huaj dhe OJQ politike nëShqipëri po kontribuojnë në rrënjosjen e korrupsionit nëShqipëri. Po kjo duhet të ndryshojë.
Po humbja e njerëzve, një problem?
Në fakt, një tjetër pasojë e korrupsionit është erozioni i kapitalit social dhe besimi në perspektivat e ardhshme tëjetës në Shqipëri.
Besimi, lidhjet dhe normat formojnë së bashku kapitalin social të një shoqërie. Sidomos “Kapitali social lidhës, urëformues” ka një funksion nxitës të rritjes dhe reduktimit të korrupsionit.
Me ndihmën e këtyre formave të kapitalit social, kostot e kontrollit mund të ulen pa rritur korrupsionin. Nga ana tjetër, më shumë transaksione bëhen mbi këtë bazë të përgjithësuarbesimi, në mënyrë që rritja ekonomike dhe prosperiteti tërriten. Në këtë drejtim, edhe përfaqësuesit e biznesit tëShqipërisë duhet të pozicionohen qartë dhe pa mëdyshjekundër autokracisë së Ramës.
Por shkakësia mund të shkojë edhe në drejtimin tjetër: Njënivel i lartë besimi te njerëzit e tjerë dhe një shkallë e lartë e kapitalit social çojnë në më pak korrupsion.
Politikisht, kjo do të thotë se politikat e mira sociale dheekonomike çojnë në mirëqenie më të madhe, në një shtresëtë mesme më të madhe dhe reduktojnë tendencën për t’uarratisur; shumë të rinj shqiptarë, veçanërisht ata që jetojnëjashtë vendit, duhet të gjejnë më pas perspektiva të reja nëatdheun e tyre.
Duke qenë se nevojat materiale dhe jomateriale tëshqiptarëve nuk plotësohen gjithnjë e më shumë, pranimi i institucioneve dhe i qeverisë është në rënie. Korrupsioni çonnë zemërim ndaj arrogancës së qeverisë dhe së fundi nëarratisje.
Ndonëse arsyet e ikjes dhe shpërnguljes janë të shumëfishta, korrupsioni shpesh luan një rol qendror, veçanërisht tek gratëshqiptare, të cilat përdoren dhe shfrytëzohen jo vetëmmaterialisht, por edhe fizikisht dhe mendërisht. Kjo është e papranueshme për ne.
Sigurisht, stabiliteti i Shqipërisë varet edhe nga faktorë tëshumtë, si kushtet e besueshme të përgjithshe, liria ngadhuna dhe shteti i së drejtës.
Sidoqoftë, duhet të jetë e mundur të dëshmohet empirikishtlidhja midis arratisjes dhe korrupsionit dhe të ilustrohet dukepërdorur statistikat e arratisjes:
Nëse krahasohet numri i refugjatëve me të dhënat ngaindekset e korrupsionit, del në pah një korrelacion i qartë. Sa më shumë korrupsion të ketë, aq më shumë njerëzitarratisen.
Megjithëse shkaqet e arratisjes janë të ndërlidhura, korrupsioni dhe gjendja ekonomike janë një nga shkaqetkryesore.
Prandaj, një politikë efikase ekonomike dhe sociale do të jetënjë përparësi kryesore për qeverinë e re Berisha kur bëhetfjalë për stabilizimin e Shqipërisë, parandalimin e arratisjesdhe krijimin e një të ardhmeje. Reformat ligjore janë kornizadhe duhet të organizohen krahas kësaj, por ju lutem jojoprofesionalisht si më parë. Shpresoj që edhe shumëanëtarë të partisë së Ramës të zgjohen dhe të përfshihen nëkëtë proces. Është koha që shqiptarët të përqëndrohen nëqëllimet e përbashkëta( pra në mundësitë).Së bashku si komb, në interes të të gjitha familjeve keni ende kohë.
Po BE-ja dhe Gjermania?
Ne kemi besim të plotë në një qeveri të re të drejtuar ngaBerisha. Është e rëndësishme që aspektet individuale tëkthehen në kërkesa politike me synimin për të nxitur zhvillimetsociale dhe ekonomike dhe rrjedhimisht anëtarësimin në BE.
Një detyrë që lidershipi properëndimor i opozitës i ka vënëvetes. Ne nisemi nga fakti se do të keni sukses, popullitshqiptar i ka ardhur në majë të hundës arroganca dhedështimi i qeverisë Rama.
Dhe si është situata me BE-në dhe Gjermaninë?
Sigurisht që nuk do ta lejojmë më Ramën dhe miqtë e tij tëbëjnë lojërat e tyre me ne. Ekziston një temë themelore, siç e quan shtypi ndërkombëtar: “Qeveria MAFIA-RAMA”.
Një qeveri që ka marrë përgjegjësinë politike për mashtriminzgjedhor, korrupsionin (d.m.th. vjedhjen, krimin, trafikun e drogës) dhe orientimin ndaj Vuçiqit dhe kështu Putinit për 12 vjet është e papranueshme. Koha e Ramës, Ballës, Veliajt e të tjerëve ka mbaruar patjetër dhe këtë duhet ta dijë popullishqiptar.
Ne kemi besim të plotë në një qeveri të re nën udhëheqjen e Sali Berishës. Është e rëndësishme që aspektet e ndryshmetë përkthehen në kërkesa politike programatike me qëllimnxitjen e zhvillimeve shoqërore dhe ekonomike, dhe në këtëmënyrë, anëtarësimin në BE.
Ky është një mision që e ka marrë përsipër opozita pro-perëndimore. Ne besojmë se ata do të kenë sukses, popullishqiptar është lodhur nga arroganca dhe dështimi i qeverisëRama.
A ekziston një këndvështrim i veçantë gjerman për problemetnë Shqipëri?
Mendoj se Shqipëria ndodhet në një situatë tranzicioni. Instrumentet dhe qasjet e deritanishme nuk funksionojnë më.
Ekonomia po tkurret, papunësia dhe frika mes popullit porriten, investimet po bien, emigrimi i të rinjve po rritetvazhdimisht, kaos dhe ndikimi i rrethanave kriminale te tërinjtë shqiptarë po përkeqësohen.
Çfarë nevojitet: Vazhdimësia e qëllimeve: forcimi i sovranitetitshqiptar përmes një Shqipërie të fuqizuar ekonomikisht, shoqërisht dhe në aspektin e sigurisë.
Kjo kërkon një agjendë reformash radikale, një mënyrë të retë të menduarit. Kërkon gjithashtu një rregullim tëvazhdueshëm të objektivave dhe mjeteve për t’i arritur ato.
Vendimtare është të mbështetemi te vazhdimësia e objektivave dhe të rreshtojmë ndjeshmëritë dhe perspektivattona sipas tyre.
Bëhet fjalë që në Shqipëri të përqendrohemi te mundësitë e përbashkëta dhe të mos këmbëngulim më në të drejtënindividuale apo parime dogmatike politike që nuk kanë lidhjeme realitetin dhe bazohen në dëshirime.
Prandaj është e nevojshme një strategji kombëtare përshoqërinë, ekonominë dhe sigurinë, për të garantuar tëardhmen e shoqërisë dhe familjeve.
Ka konflikte objektivash, për shembull kur bëhet fjalë përmbylljen e boshllëqeve të kapaciteteve në rindërtimin e Shqipërisë, për luftën kundër korrupsionit, për rritjenekonomike dhe një shoqëri humane, për problemetdemografike.
Shqipëria do të duhet të orientohet në zgjidhjen e këtyrekonflikteve sipas objektivave të qëndrueshmërisë ekonomike. Nën udhëheqjen e partisë simotër DP me siguri do tëadresohen mekanizma të rinj zgjidhjeje, në mënyrë që siguriadhe e ardhmja e familjeve në Shqipëri të garantohet dheshqiptarët e diasporës të kthehen në atdhe dhe tëkontribuojnë në rindërtimin e shtetit.
Ne besojmë se opozita aktuale shqiptare nën udhëheqjen e Berishës do të sjellë një ndryshim epokal, por pavarësishtkëtij shkëputjeje fundamentale nga parimet e dështuara tëautokracisë Rama, ngecja, siç ka ndodhur vitet e fundit, nukështë rruga drejt së ardhmes për Shqipërinë.
Shqipëria ka nevojë në thelb për një kulturë gatishmërie përndryshim dhe struktura të ndërtuara në mënyrë osmotic, tëpërshtatshme për të përballuar situata të vështira. Kjo kërkonmë shumë fleksibilitet në mendësi dhe mentalitetin e duhur.
Vetëm kështu Shqipëria mund të bëhet Zvicra e GadishullitBallkanik dhe t’u ofrojë shqiptarëve të shpërndarë në botë njëvend për të jetuar dhe një atdhe. Shqipëria ka gjithashtushumë për t’i ofruar BE-së.
Realiteti i vitit 2025 tregon: Nuk është aq e lehtë.
Sfidat nuk janë të bardha apo të zeza, por komplekse. NëShqipëri ndodhemi në një situatë tranzicioni dhe jemi tëekspozuar ndaj shumë përpjekjeve destabilizuese ngaBeogradi.
Gjithashtu është e qartë: Jetojmë pa dyshim në një kohë tëndryshimeve të vazhdueshme dhe ad hoc, siç po e shohimedhe me zgjedhjen e Trump – mirë se vini në shekullin XXI.
Strategjia, që unë e quaj Pakti i Shqipërisë, e karakterizuarnga perspektiva e anëtarësimit në BE dhe nga garancia e fuqisë së Gjermanisë dhe kryeministrit të ardhshëm Sali Berisha, i cili po kërkon zgjidhje të reja nga kaosi, po përballetme realitetin dhe me të drejtë vë gjithçka në pikëpyetje dhe, nëse është e nevojshme, e rinovon – është një reagim ndajdevijimeve kriminale të mëparshme të organizatës Rama.
Guximi për të thënë të vërtetën, për ndershmëri, patriotizëmdhe për prishjen e rregullave të vjetra është ndoshta shansi i fundit për ta bërë Shqipërinë të aftë për të ardhmen.
Ne ia urojmë me gjithë zemër.
Një pyetje e fundit, zoti Henze, a jeni konservator, ndryshe nga socialisti Rama?
Po sigurisht, por Rama nuk është socialist, nuk është asshqiptar, duket se është cigan. Siç thashë, Shqipëria duhet tëqeveriset sërish nga një shqiptar.
Unë vetë vij nga një traditë konservatore dhe kam një afërsi personale me Shqipërinë.
Konservatorizmi që unë mbroj na mëson se trashëgimisëtonë të përbashkët i përkasin shumë gjëra të mira që duhet t’i ruajmë dhe ne gjermanët dhe shqiptarët thithim të njëjtin ajër.
Ne, trashëgimtarët e qytetërimit perëndimor, ku fundja bëjnëpjesë edhe pasardhësit e ilirëve, shqiptarët, pa të cilëtqytetërimi perëndimor nuk do të ekzistonte, e dimë se çfarëdo të thotë kjo e mirë:
Mundësia për të bërë jetën tonë si të duam ne dhe jo si njëparti apo një autokrat si Rama do.
Të mund të jemi të lumtur, mbrojtja e familjes dhe e atdheut, siguria që vjen nga ligji i paanshëm, përmes të cilit dëgjohenankesat tona dhe korrigjohen lëndimet tona, mbrojtja e mjedisit tonë, që nuk mund të shpronësohet dhe shkatërrohetarbitrarisht nga të fuqishmit, kultura e hapur e shkollave dheuniversiteteve tona, procedurat demokratike të cilat bëjnë tëmundur zgjedhjen e përfaqësuesve tanë të cilat nxjerrin me pahir ligjet tona edhe nëpërmjet referendumit në rast nevoje.
Konservatorizmi fillon me ndjenjën se ajo që është e mirëështë e lehtë për t’u shkatërruar, por e vështirë për t’u krijuar.
Mendoni vetëm për projektet e digave apo shkatërrimin e pasurive kulturore ilire në Shqipëri. Kjo është e barabartë me shkatërrimin e ADN-së shqiptare dhe shkatërrimin e atraksioneve për turizmin fitimprurës. Ata nuk kanë nevojëpër turizmin e lirë që po përjetojnë aktualisht në Shqipëri përtë ardhmen, por për turizëm me vlerë të lartë të shtuar. Pa ruajtjen e thesareve kulturore dhe natyrore, kjo nuk do tëfunksionojë.
E shihni, nëse nuk e njihni më historinë, nuk mund ta kuptonitë tashmen dhe nuk mund të krijoni të ardhmen.
Konservatorizmi nuk ka të bëjë me atë që kemi humbur dhemë pas ta kritikojmë vazhdimisht atë humbje, por me atë qëkemi ruajtur dhe si e mbajmë atë, domethënë projektiminproaktiv, politik.
Edhe këtu kemi besim të plotë te Sali Berisha. Burri ështëgdhendur nga lisi i mirë, i fortë, shqiptar.
Prandaj mezi pres vizitën time të radhës në Shqipëri dhezgjedhjen e kolegut tonë partiak Sali Berisha si Kryeministër i Shqipërisë në maj të 2025.
