Shkruan: Qazim THAÇI
Koha e egër që po thuhet se libri po përjeton, jo gjithmonë është e saktë.
Këtë motiv e mora që të shkruaj vetëm disa fjalë për emblemën e letërsisë Gëzim Ajgeraj, i cili tashmë është anëtar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Zvicrës dhe Kosovës.
Ai është në listat prioritare të letërsisë së re moderne.
Posa sa nxori në dritë tre tituj të zhanrit sa të këndshëm e sa shumë të vështirë , por. zhanër që Lehtësinë Shqipe që domosdo e ringritë në rangun e letërsisë botërore.
Botoi tregime e anekdota nga odat e Vërrinit.
Ndërsa, poezitë kulmore kësaj radhe i solli me një titull mjaft karakteristik ”Zemërimi I fjalës”.
Po të marrës secilin tregim nga librat e anekdotave do të shohësh shpirtin madhor të odave shqiptare , të cilët me penën e tij I ka gdhendur aq bukur Ajgeraj si ilustrim të po sjellim nga nga ato
LUANI NUK PI UJË, KU PINË QENTË!
-Plako, je mërzit sot, si e kalove?
-Mirë, o mirë, po ti çka po na kallxojsh sot?
-Ehhhhhh, e takova ni shok, o kon i caktuem me nifar komisioni për pranimin e punëtorëve diku, e ish largue me vetëdëshirë pi atyit.
-Helbete, nashta s’i ka pëlqye diçka edhe ka dalë.
-Jo, jo, puna ish ma thellë. Ia kishin nis me do dallavre shokët e komisionit, e ky nuk ish pajtue me ta e kish dhon dorëheqje.
-Mirë paska bo. Për m’u kon faqebardhë e i nershëm, qashtu duhet m’u kon.
Ni fjalë e jonë thotë: “Luani nuk pi ujë, qaty ku pinë qentë!”, kjo as që kërkohet të komenteohet sepse të gjitha janë të këtij niveli me mesazh, me porosi dhe mbi të gjitha kanë edukatësn shpirtërore që kaq shumë I duhet tani Kosovës
Apo në poezitë kulmore të këtij vëllimi ku poeti e sheh si zemërim gjithë këtë ngjarje
POROSIA E VARGU
Me petkun e epokës vargun s’kam dëshirë ta vesh
Nganjëherë nuk kam qare assesi
Nëpër tyta e shpata e përbiruam njëri- tjetrin
Dhembjet që na rëndojnë mbetën vrragë për të dy
Tani që e liga ka ikur përtej nesh e përtej gardhi
Nga përtej oborrit na gjuan me gurë e na e prishë qetësinë
Më zemërohet përsëri edhe ky gojëmbli vargu
Me veriun i zemëruar vazhdimisht më rrinë”
Këto janë aq vargje të fuqishme saqë pjekuria artistike i ka bërë kaq madhore.
Poezinë e tij e dallon mendimi përgjithësues dhe forca e depërtimit në botën e individit dhe përsiatjet e tij subjektive ngase tashmë këngët e atdheut kanë peshën e madhe të vargjeve.
Me kalimin e viteve ajo është bërë më metaforike; përmes vargjeve eliptike dhe përmes simbolit e alegorisë, ajo synon të hyjë në nënshtresat e ndërgjegjes dhe në të fshehtat e shpirtit njerëzor që kaq bukur I ka kuptuar Ajgeraj edhe për faaktin se bën jetën Jshtë Kosove.
Disa motive të poezisë së tij pasqyrojnë tragjizmin e jetës njerëzore, bëjnë , brenda të cilit ndihen ankthe dhe pasiguri po në momente të caktuar e kaluar e trimëron dhe e bën të guximshëm. Simboli, detajet e goditura i japin forcë shprehëse kësaj poezie.
Dhe them se është një gërshetim i vargut klasik me vargun me ritëm të lirë, që fiton një tingëllim origjinal për të cilin Gëzmi e mban vendin e parë. Me poezitë poetike për atdheun, me të kaluarën dhe të ardhmen e tij, për marrëdhëniet e reja shoqërore, afirmimin e vlerave njerëzore e atdhetare, me kundërshtimin e psikologjive negative për kohën, me lirikat e dashurisë për natyrën etj.Ajgeraj tashëm është bërë emblem jo në kovë por përtej kufijve të Kosovës..
Ai shfaqet gjithmonë i dashuruar me Atdheun, me Shqipërinë e shqiptarët, nuk i idealizon e hyjnizon, madje ndonjëherë edhe i qorton e kritikon, por gjithmonë ruan në zemër e në shpirt mirënjohje përvujatëse…ai mbetet poeti i besimit tek Atdheu, Liria dhe Njeriu, poeti i shpresës, si pika e fundit e jetës njerëzore. Këtë mesazh përcjellë e gjithë krijimtaria etij që tashme arriti 131 vepra të botuara.
Ajo që me nxiti të shkruaj gjithë këtë ishte një kërkesë e një plaku plis-bardhë para dy ditësh, Me ndaloi në rrugë e më tha’O bir e di që je shok I Gëzimit , po thojnë se ka bo I libër për odat. A kishe mujt bre bir me ma dhon, Se tash po na vijnë nipa e mbesa prej jashti, deshta me u dhanë atë libër e me kuptu se sa mendjetjerur I kishin dikur pleqtë e kësaj ane..” U ndala dhe thash me vete a ka gjë më madhështore se të jesh tek mendja e këtij poulli për të trashëguar urtinë.
Ky pra është Gëzim Ajgeraj që anashkalohet padrejtësisht në Prizren e Zvicra e krahasohet më Pol Sartrin, Kadaren, Hemunguejin e shumë pena botërore.
