Prologu
Regjisori Valmir Tertini ka sjell tema nga realiteti i Kosovës, përmes dy filmave të realizuara nën logon e regjisë së tij, tema të cilat janë përjetuar, e ku përmes filmave të tij, i ka jetësuar këto realitete.
Filmat e regjisorit të ri, Valmir Tertini vijnë, si një klithmë e madhe për realitetin e jetuar të Kosovës, pasi shqiptarët e Dardanisë (Kosovës së sotme), i kanë ndërtuar në shekuj marrëdhëniet e tyre familjare dhe ato shoqërore, në bazë të rregullave të etnopsikologjisë tradicionale shqiptare.
Trajtimi i dy temave të forta për psikën e shqiptarit, dalin përtej normave të caktuara nga vetë ata. Ngjarjet e dy filmave të regjisorit Tertini, konkretisht, filmi: “Tradhti me letra” dhe filmi: “Vulë” zhvillohen në dy shtete ‘mike’ me njëra-tjetrën, në Kosovë dhe në Gjermani.
Në ndodhurit mes dy shteteve, ku shpeshherë ndodh edhe përplasja mes tyre, e kjo përplasje vjen si pasojë e vijës Lindje-Perëndim, e zhvillimeve në kuadër të njerës dhe e mungesave në drejtim të tjerës, ku Kosova dihet se ka fare pak kohë e dalë nga një ngjarje e vërtetë luftë dhe tmerri, e ku Gjermania pjesë e supërfuqive të mëdha botërore, ose më mirë të themi ‘motori ekonomik’ botëror, ku Kosova jo rradhë herë ka gjetur strehë. Në këtë kontekst të vijës Lindje-Perëndim zhvillohen edhe ngjarjet e dy filmave.
Filmi: “Tradhti me letra” hapet me një skenë erotike mes Annes dhe Azemit, ku mbizotëron ngjyra e zezë, si për të thënë se ky film është një kontrast i jetës së të rinjve të Kosovës.
Filmi “Tradhti me letra” rrëfen historinë e martesave për letra, nga ku e ka marr edhe titullin filmi, kurse filmi “Vulë” rrëfen për papërgjegjshmërinë tonë si individ në raport me vizat. Temat e këtyre dy fimave janë të lidhura ngushtësisht siç edhe e cekëm më sipër, me ballkanin Perëndimor, ku me shumë gjasa është e lënë në harresë, jo pa dashje nga Evropa. E në vazhdën e këtij mendimi, natyrshëm të vinë në mendje, vargjet e At Gjergj Fishtës, ku për rastin në fjalë janë aq kuptimplotë:
“Uh! Evropë, moj kurvë e motit!
Që i re mohit, besës së Zotit!
Po, á ky asht sheji i qytetnisë?
Me da token e Shqypnisë,
Për me mbajt klyshtë e Rusisë?”…
