Pas rrethimit prej 2 muajsh, Kostandinopoja më 29 maj 1453 bie në duart e trupave osmane të udhëhequra nga 21-vjeçari, sulltan Mehmed II.
Për shkak të vendndodhjes strategjike, Stambolli ishte qendra e rrugëve tregtare të rajonit, të cilat lidhnin Evropën, Iranin, Gadishullin Arabik, Bririn e Afrikës, Kaukazin, stepën ruse, Ballkanin dhe tërë pellgun e Mesdheut.
Qyteti shërbeu si kryeqytet perandorak për gati 1600 vjet: gjatë perandorive bizantine (330–1204), latine (1204–1261), bizantine të vonë (1261–1453) dhe otomane (1453–1922) . Stambolli i sotëm u rrit në madhësi dhe ndikim, duke u bërë përfundimisht një fener i Rrugës së Mëndafshit dhe një nga qytetet më të rëndësishme në histori.
Pas kësaj, si pjesë e lëvizjes së turqizimit, Turqia filloi të nxiste vendet e tjera që të përdornin emra turqisht për qytetet turke, në vend të transliterimeve të tjera në shkrimin latin që ishte përdorur në kohën osmane. Qyteti u bë i njohur si Stamboll dhe variacionet e tij në shumicën e gjuhëve të botës.
Qyteti merr emrin Stamboll, duke u bërë kryeqyteti i perandorisë osmane dhe kryeqendra e kulturës islame, ndërsa Hagia Sofia u shndërrua në xhami – me kaq mori fund edhe Perandoria Bizantine së bashku me perandorin e saj Konstandin XI; në prag të pushtimit, perandorit iu dha një shteg për të ikur, por ai u përgjigj: ‘Zoti mos e dhëntë të jetoj si perandor pa perandori’ dhe vdiq duke luftuar. Trupi i tij u gjet mes të vrarëve dhe u dallua nga këpucët e kuqe me dy shqiponja të zeza dykrerëshe qëndisur në to. Kryeqyteti i Bizantit që kishte filluar me Konstadinin e madh nga Nishi i Ilirisë më 330, përfundoi me Konstandinin nga Dragashi i Dardanisë në vitin 1453. Pas kësaj, në 200 vitet e ardhshme, perandoria osmane do të vazhdonte zgjerimin e saj.
Kush ishte 21-vjeçari sulltan Mehmed II, i cili mori Kostadinopojën?
Mehmeti II (lindur më 30 mars 1432) ishte një sulltan osman nga 1444 deri në 1446 dhe nga 1481 deri në 1481A. Ai pushtoi Kostandinopojën dheterritoret në Anadoll dhe në Ballkan që përbënin atë që u konsiderua Zemra e Perandorisë Osmane për katër shekujt e ardhshëm.
Mehmeti ishte djali i katërt i Muradit II nga Hümâ Hâtûn, një vajzë e skllavëruar në haremin e Muradit. Në moshën 12-vjeçare u dërgua, sipas traditës, në Manisa (Magnezi) me dy mësuesit e tij. Në të njëjtin vit, babai i tij e vendosi atë në fron në Edirne dhe abdikoi . Gjatë mbretërimit të tij të parë (gusht 1444 – maj 1446), Mehmedit iu desh të përballej me kriza të rënda të jashtme dhe të brendshme.
Me vdekjen e të atit, Mehmedi u ngjit në fron për herë të dytë në Edrene (18 shkurt 1451). Mendja e tij u mbush me idenë e marrjes së Kostandinopojës. Evropa dhe Bizanti, duke kujtuar mbretërimin e tij të mëparshëm, nuk u shqetësuan shumë për planet e tij. As autoriteti i tij nuk ishte i vendosur fort brenda perandorisë. Por ai nuk vonoi të tregojë aftësitë e tij duke ndëshkuar ashpër jeniçerët. Ai i kushtoi kujdesin maksimal të gjitha përgatitjeve të nevojshme diplomatike dhe ushtarake për marrjen e Kostandinopojës. Për të mbajtur Venedikun dhe Hungarinë neutrale, ai nënshkroi traktate paqeje të favorshme për ta.
Një nga detyrat mbi të cilat Mehmeti II vendosi zemrën e tij ishte restaurimi i qytetit, i quajtur tashmë Stamboll, si një kryeqytet i denjë i një perandorie mbarëbotërore. Për ripopulluar qytetin, ai dëboi grupet myslimane dhe të krishtera në Anadoll dhe në Ballkan dhe i detyroi të vendosen në Kostandinopojë. Ai restauroi Patriarkana Ortodokse Greke (6 janar 1454) dhe themeloi një rabin të madh hebre dhe një patriark apostolik armen (ortodoks) në qytet. Përveç kësaj, inkurajoi vezirët e tij që të themelonin një numër institucionesh myslimane dhe instalimesh tregtare në rrethet kryesore të Kostandinopojës. Nga këto bërthama, metropoli u zhvillua me shpejtësi. Sipas një sondazhi të kryer në vitin 1478, atëherë në Kostandinopojë dhe në Galata fqinje kishte 16.324 familje dhe 3.927 dyqane. Pesëdhjetë vjet më vonë, Kostandinopoja ishte bërë qyteti më i madh në Evropë.
