Po mundohemi të bëjmë një paraqitje të historisë së eksodit shqiptar gjatë historisë Ne shqiptarët jemi popull, që ka përjetuar valë eksodesh tradiconalisht gjatë gjithë historisë. Valët e para të eksodit të shqiptarëve mund të konsiderohen ato të periudhës pas luftrave të Skenderbeut, ku një pjesë e madhe e popullsisë shqiptare emigroi në Itali (Arbëreshët) ose në Greqi (Arvanitasit).
Nga kjo epokë janë regjistruar vazhdimisht eksode të shqiptarëve, jo vetëm për në vendet fqinje, por edhe në vende të Europës dhe në SHBA. Periudha e vetme që ndaluan emigrimet, madje të ndaluara edhe me ligj, ishte periudha komuniste 1945-1990, por gjithësesi edhe pse masat ishin shumë të rrepta dhe Shqipëria jonë ishte izoluar tërësisht , prapë janë shënuar me dhjetra raste që shqiptarët duke e rrezikuar jetën e tyre, janë “arratisur” nga Shqipëria, për një të ardhme më të mirë.
Por eksodi më i madh, më masiv i popullit shqiptar shënohet në periudhën postkomuniste, në prag të rënjes së komunizmit në Shqipëri. Ishte epoka kur era e demokracisë po fryente edhe në Shqipërinë tonë, dhe shumicës u kishte ikur frika dhe u kishte lindur shpresa për një të ardhme më të mirë jashtë atdheut. Është pikërisht periudha kohore ku shënohen dy ngjarje , dy data, të cilat do të behen simbol i emigrimit të shqiptarëve. 2 Korrik 1990. Hapja e Ambasadave, konsiderohet si dita simbol, kur shqiptarët thyen “murin e tyre të Berlinit”. Atë ditë me qindra mijëra qytetarë të Tiranës, por edhe nga rrethet, hynë masivisht në Ambasadat Perëndimore të akredituara në Shqipëri.
Mbas shumë përpjekjesh dhe negociatash, të gjithë qytetarët që hynë në ambasada u pajsën me pasaporta dhe u larguan nga Shqipëria. 8 Gusht 1991 Eksodi i madh i Shqiptarëve. Ishte data ku me mijëra shqiptarë, të nisur nga porti i Durrësit por edhe nga ai i Vlorës, u nisën me anijet e ish flotës tregtare shqiptare, për në Bari të Italisë. Simboli i kësaj dite, por edhe i gjithë historisë të emigracionit shqiptarë është anija tregtare VLORA nga e cila zbarkuan atë ditë në Itali 11000 vetë.
Fotografitë e famshme të mijërave shqiptarëve në bordin e anijes si dhe po qa në molin e portit janë të skalitura thellë në kujtesën tonë, dhe sa herë që i shohim na kujtojnë vuajtjet e popullit tonë, për një të ardhme më të mirë. Por eksodi i shqiptarëve vazhdoi edhe në vitet mbas rënjes të komunizmin. Me mijëra shqiptarë u larguan nga Shqipëria në vitet 1992-2010, disa me mënyrë të rregullt dhe pjesa tjetër si klandestinë, nga mali ose nga deti, varej nga destinacioni. Ëndrra për një jetë më të mirë për shumë bashkatdhetarë tanë nuk u realizua.
Me dhjetra u zhdukën në ujrat e ftohtë të Adriatikut dhe në malet e Greqisë. Tragjedia si ajo e 28 Marsit 1997, dhe 11 Janarit 2004, apo dhjetra emra të zhdukur në malet e Greqisë, janë kthyer tashmë në simbolin e vuajtjeve të Shqiptarëve. Me liberalizimin e vizave në vitin 2010 i jepet fund dhe periudhës së eksodit masiv të shqiptarëve. Nga ai vit shqiptarët lëvizin lirshëm për në vendet e Bashkimit Evropian. Sipas statistikave gjithsej numri i emigrantëve shqiptarë nëpër botë i kalon 1 milion ku pjesa dërrmuese e tyre ndodhen në Itali dhe Greqi.
Emigrantët Shqiptarë në Greqi Emigrantët e parë shqiptarë në Greqi pas rënjes të komunizmit mbërritën në mesin e vitit 90 (kishte dhe nga ata që kishin ardhur që më 1989, por ishte numër shumë i vogël). Nga viti 1991 filloi dhe emigrimi masiv i shqiptarëve drejt Greqisë. Emigrimi i Shqiptarëve në Greqi mbas vitit 90 ndahen në 3 epoka. Epoka e parë 1990-1997, epoka e dytë 1997-2000 dhe epoka e tretë 2000-2010. Emigrantët shqiptarë konsiderohen tashmë në Greqi si me të integruarit në shoqërinë Greke.
EKSODI I SHQIPTARËVE TË KOSOVËS .Pajtohem me faktin se çdo qytetarë ka të drejtat dhe liritë e veta. Secili ka të drejtë të vendosë ku të jetojë dhe ku të punojë. Duke u bazuar në këto parime, shkuarja e qytetarëve në vende të jashtme mund të konsiderohet si një e drejtë qytetare për një jetë më të mirë dhe nuk ka askush të drejtë që t’i ndalojë. Të gjithë janë në kërkim të një së ardhme më të sigurt për familjet e tyre.
Por, problemi nuk qendron të fakti se a kanë të drejtë apo jo që të shkojnë në vende tjera për një jetë më të mirë, problemi është përse ata po shkojnë, përse disa po ikin?! Përse nuk po rrinë në vendin e tyre ku kanë jetuar me breza parardhësit e tyre?! Kush janë shkaktarët e kësaj situate? Nuk duhet me qenë shumë i mençur për ta kuptuar këtë situatë. Shkaktarët janë të korruptuarit, çofshin ata në institucione apo qytetarë të thjeshtë. I korruptuar është edhe qytetari që bashkpunon me personin publik për përfitime të paligjshme. Me këto veprime, këta të korruptuar kanë bërë që qytetarët zhgënjehen dhe ta humbin shpresen për të jetuar në Kosovë. Është krijuar një mjedis jo normal për jetesë!
Qytetarët e kanë humbur shpresen se një ditë në këtë vend do të bëhet më mirë. Qytetarët e kanë humbur shpresen se një ditë do të mund të punësohen. Shpresen e kanë humbur sepse po kërcënohen prokurorët dhe gjykatësit dhe po pamundësohet që të ketë drejtësi në këtë vend. Ka humbur shpresa për një arsim të mirëfillt, për shërim në rast të sëmundjes. Ka persona të cilët gëzojnë disa vende të punës e dikush asnjë! Personat publik janë të pa ndërgjegjshëm, udhëtojnë pa asnjë arsye me para të shtetit nëpër vende luksoze pa i sjell asnjë të mirë vendit.
Organizohen seminare dhe puntori jashtë kufijve të Kosovës për të përfituar meditje të majme. Përfaqësuesit e qeverisë dhe deputetet e parlementit thojnë se “Kur të kam mundësi do të punësoj familjarët dhe militantët partiak”. Ndarja e mbështetjeve financiare për ndërmarrësit privat ndahet padrejtësisht. Askush nuk ka shpresë se zëri i tij dëgjohet dhe merren parasysh nga institucionet relevante. Është mbjell një zhgënjim kolektiv në të gjithë shoqërinë. Si shoqëri, nuk guxojmë ta injorojmë këtë qështje, nuk guxojmë ta lejojmë zbrazjen e vendit nga populli.
Po ashtu, nuk guxojmë të lejojmë që kaq lehtë të zhvatet paraja publike. Nuk guxojmë të lejojmë që paraja publike të shpenzohet për përfitime individuale apo grupore. Duhet të veprojmë secili. Duhet të ndërmerren hapa për ngritjen e integritetit institucional. Pa pasur frikë duhet ta luftojmë çdo veprim të dëmshëm për shoqërinë. Të korruptuarin duhet ta largojmë nga institucionet dhe ta zëvendësojmë me të ndershëm.
Nuk duhet t’i votojmë më! Nuk është e vështirë të identifikohen këta njerëz, shumë prej tyre vetëdeklarohen, shumë prej tyre edhe krenohen, disa prej tyre e paraqesin si guxim dhe trimëri! Shumë prej tyre kanë rroga normale por pasuri milionëshe! Shumë prej tyre koketojnë me kriminel dhe me mashtrues nën qiellë të hapur. Gjendja është e mjerueshme. Sa më parë të veprohet, shoqëria jonë po venitet
Në historinë e Kosovës është shënuar eksodi biblik i shqiptarëve nga Kosova, që ndodhi në prill 1999, pas sulmeve ajrore të NATO-së mbi forcat serbe në përpjekje për të ndaluar luftën.Eksodi ishte një sfidë e madhe për kombin tonë, të cilën e tejkaluam me sukses duke dëshmuar solidaritet të pakrahasueshëm dhe unitet të fuqishëm kombëtar. Asokohe u bënë deportimet masive dhe krimet tjera të kryera nga ushtria, policia dhe paramilitarët serbë mbi popullin tonë.
Ne nuk duhet ta harrojmë këtë ngjarje dhe nuk duam të kultivojmë urrejtjen por duam që këtë të vërtetë historike t’a bëjmë të ditur për të gjithë botën. Sipas Agjencisë së KB për refugjatët, së paku 262,000 persona kërkuan strehim në Shqipëri, nga marsi deri në fillim të prillit 1999, dhe ky numër më pas u rritë dhe kaloi numrin 400,000. Shumica e tyre kërkuan strehim në shtëpitë e banorëve lokal dhe qëndruan aty për disa muaj, derisa atyre iu mundësua kthimi në shtëpitë e tyre në Kosovë. Gjatë luftës në Kosovë 1998-99 janë vrarë më se 10,000 njerëz dhe më shumë se 1,700 akoma konsiderohen të pagjetur.
IKJA E RINISË SOT NGA KOSOVA Edhe pse është e drejtë e çdo qytetari të vendosë ku të jetojë dhe ku të punojë, duke u bazuar në të drejtën universale, shkuarja e qytetarëve në vende të jashtme mund të konsiderohet si një e drejtë qytetare për një jetë më të mirë dhe nuk ka askush të drejtë që t’i ndalojë. Të gjithë janë në kërkim të një së ardhme më të sigurt për familjet e tyre.Por këta të rinj janë tejet të zhgënjyer me institucionet e vendit tonë, konkretisht me pushtetarët tanë, që nuk bënë asgjë për rininë e këtij vendi, në mënyrë që ajo të mendojë për ta ndërtuar jetën këtu, në atdheun e vet.
Pra problemi është përse ata po shkojnë, përse disa po ikin?! Përse nuk po rrinë në vendin e tyre ku kanë jetuar me breza parardhësit e tyre?! Kush janë shkaktarët e kësaj situate? Shkaktarë janë të korruptuarit, qofshin ata në institucione apo qytetarë të thjeshtë.
I korruptuar është edhe qytetari që bashkëpunon me personin publik për përfitime të paligjshme. Me këto veprime, këta të korruptuar kanë bërë që qytetarët të zhgënjehen dhe ta humbin shpresen për të jetuar në Kosovë. Është krijuar një mjedis jo normal për jetesë! Qytetarët e kanë humbur shpresen se një ditë në këtë vend do të bëhet më mirë dhe se një ditë do të mund të punësohen.
Shpresen e kanë humbur sepse po kërcënohen prokurorët dhe gjykatësit dhe po pamundësohet që të ketë drejtësi në këtë vend. Ka humbur shpresa për një arsim të mirëfillt, për shërim në rast të sëmundjes. Ka persona të cilët gëzojnë disa vende të punës e dikush asnjë! Personat publik janë të pa ndërgjegjshëm, udhëtojnë pa asnjë arsye me para të shtetit nëpër vende luksoze pa i sjell asnjë të mirë vendit.
Organizohen seminare dhe puntori jashtë kufijve të Kosovës për të përfituar meditje të majme. Përfaqësuesit e qeverisë dhe deputetet e parlementit thojnë se “Kur të kam mundësi do të punësoj familjarët dhe militantët partiak”. Ndarja e mbështetjeve financiare për ndërmarrësit privat ndahet padrejtësisht. Askush nuk ka shpresë se zëri i tij dëgjohet dhe merren parasysh nga institucionet relevante.
Është mbjell një zhgënjim kolektiv në të gjithë shoqërinë. Si shoqëri, nuk guxojmë ta injorojmë këtë qështje, nuk guxojmë ta lejojmë zbrazjen e vendit nga populli. Poashtu, nuk guxojmë të lejojmë që kaq lehtë të zhvatet paraja publike. Nuk guxojmë të lejojmë që paraja publike të shpenzohet për përfitime individuale apo grupore. Duhet të veprojmë secili. Duhet të ndërmerren hapa për ngritjen e integritetit institucional.
Pa pasur frikë duhet ta luftojmë çdo veprim të dëmshëm për shoqërinë. Të korruptuarin duhet ta largojmë nga institucionet dhe ta zëvendësojmë me të ndershëm. Nuk duhet t’i votojmë më! Nuk është e vështirë të identifikohen këta njerëz, shumë prej tyre vetëdeklarohen, shumë prej tyre edhe krenohen, disa prej tyre e paraqesin si guxim dhe trimëri! Shumë prej tyre kanë rroga normale por pasuri milionëshe! Shumë prej tyre koketojnë me kriminel dhe me mashtrues nën qiell të hapur.
Hamdi Ndrecaj Panteri..Ferizaj.12.04.2019
