InfoPressAlbania
  • KREU
  • Artikuj
  • Opinione
  • Politikë
  • InfoPress
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Lifestyle
  • WEB TV
  • Të ndryshme
    • Aktualitet
    • Lajme
    • I përzgjedhur
    • Sociale
    • Shëndetësi
    • Histori
    • Kulturë
    • Kuriozitete
    • Horoskopi
    • Show Biz
No Result
View All Result
InfoPressAlbania
  • KREU
  • Artikuj
  • Opinione
  • Politikë
  • InfoPress
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Lifestyle
  • WEB TV
  • Të ndryshme
    • Aktualitet
    • Lajme
    • I përzgjedhur
    • Sociale
    • Shëndetësi
    • Histori
    • Kulturë
    • Kuriozitete
    • Horoskopi
    • Show Biz
No Result
View All Result
InfoPressAlbania
No Result
View All Result
Home Histori

Për sa kohë u shkatërrua Pompei?

2 Nëntor, 2021
in Histori, Të ndryshme
A A
Për sa kohë u shkatërrua Pompei?

Shpërthimi i Vezuvit zgjati mbi 24 orë dhe, sipas një studimi stratigrafik të vitit 1982, bazuar në analizën e shtresave të hirit, u zhvillua në dy faza: e para, ajo që varrosi Pompein, zgjati 20 orë. E dyta pas rreth 12 orësh: drejtimi i erërave ndryshoi dhe Herculaneum dhe qytetet në veriperëndim të vullkanit u goditën.

Qendrat e banuara u shpërndanë përgjatë shpateve dhe afër Vezuvit, që deri disa vite më parë konsideroheshin një mal i zakonshëm (ngjarjet e para të asaj tragjedie filluan në vitin 62 pas Krishtit). Në fakt, vullkani kishte qenë joaktiv (sot do të thoshim i fjetur) për tetë shekuj.

Më 24 tetor 79 A.D. (dhe jo më 24 gusht, siç konfirmohet nga zbulimi i fundit në gërmime, i një mbishkrimi me qymyr që daton në periudhën e vjeshtës) Vezuvi shkaktoi një shpërthim, duke u varrosur nën një shtresë hiri dhe mbeturinash inkandeshente, disa metra të lartë qytetet përreth.

Kolona e hirit (reja piroklastike) u ngrit në qiell një pasdite pas një tronditjeje të fuqishme: duhet të ketë qenë pothuajse 26 kilometra e lartë dhe kur u shemb, goditi zonën përreth me një shpejtësi mbi 100 kilometra në orë, duke varrosur gjithçka.

Rreth 16-20,000 njerëz jetonin në Pompei dhe Herculaneum: mbetjet e rreth 1,500 njerëzve u gjetën në hirin e gurëzuar, por numri i përgjithshëm i viktimave nuk dihet.

Shpërthimet e Plinit

Shpërthimi u përcaktua si Plinian sepse u vëzhgua nga shkrimtari dhe senatori romak Plini i Riu (rreth 61-114 pas Krishtit) i cili e përshkroi atë në detaje në një letër dërguar mikut dhe historianit Publius Cornelius Tacitus, 30 vjet më vonë.

Në kohën e shpërthimit Plini ishte në Miseno, në gjirin e Napolit, rreth 35 kilometra nga Pompei. Në letër ai shkruante se kishte parë një re shumë të lartë tymi të përzier me hi duke u formuar në qiell. Ai e krahasoi atë me “një pemë pishe” e cila “u ngrit në një lartësi të madhe si një trung i madh nga maja e të cilit u shpërndanë formacionet si degë”.

Sot ne i përcaktojmë shpërthimet e prodhuara nga vullkanet si Vezuvi si pliniane: këto vullkane lëshojnë një lavë shumë viskoze që grumbullohet në majë, duke parandaluar daljen e gazrave.

Me kalimin e kohës, kjo çon në një rritje të presionit të brendshëm deri në lëshimin e menjëhershëm, i cili manifestohet në shpërthimin e pjesshëm ose total (në rastet më të rënda) të vetë vullkanit. Kur ndodh, një kolonë e madhe hiri, lapili dhe gazi (kolona shpërthyese) ngrihet për dhjetëra kilometra dhe më pas shembet duke rënë në tokë me efekte shkatërruese, siç ishte për Pompein dhe Herculaneumin.

Pyetja e datës

Për një kohë të gjatë mendohej se shpërthimi i Vezuvit ndodhi më 24 gusht 79 pas Krishtit, një datë e nxjerrë nga letra e lartpërmendur nga Plini drejtuar Tacitit, e cila i referohet nonum cal. shtator, pra nëntë ditë përpara kalendarëve të shtatorit, datë që i korrespondon 24 gushtit.

Megjithatë, disa arkeologë e kanë rishikuar së fundmi këtë hipotezë. Për të sugjeruar se shpërthimi mund të ketë ndodhur më vonë ishte zbulimi në vendin arkeologjik të Pompeit i një monedhe që i referohet shpalljes së pesëmbëdhjetë të Titit si perandor, e cila ndodhi pas 8 shtatorit 79, si dhe fruta të thata dhe mangalla të përdorura zakonisht për dhomat e ngrohjes. Kjo do të sugjeronte se shpërthimi mund të ketë ndodhur dy muaj më vonë, ndoshta më 24 tetor 79 pas Krishtit.

Të Lidhura

Vitamina që duhet të konsumoni për të eliminuar yndyrën e akumuluar
Të ndryshme

Vitamina që duhet të konsumoni për të eliminuar yndyrën e akumuluar

18 Tetor, 2025
Zbuloni ushqimet më të mira kundër simptomave të reumatizmit
Të ndryshme

Zbuloni ushqimet më të mira kundër simptomave të reumatizmit

17 Tetor, 2025
Frutat që ulin tensionin e gjakut dhe kolesterolin!
Të ndryshme

Frutat që ulin tensionin e gjakut dhe kolesterolin!

12 Tetor, 2025
Zbuloni çfarë i ndodh organizmit nëse hani dy kivi në ditë
Të ndryshme

Zbuloni çfarë i ndodh organizmit nëse hani dy kivi në ditë

8 Tetor, 2025
Fruti që lufton kancerin dhe plakjen, përfitimet e konsumimit të shegës
Të ndryshme

Fruti që lufton kancerin dhe plakjen, përfitimet e konsumimit të shegës

5 Tetor, 2025
Facebook dhe Messenger me rregulla të reja për përdoruesit!
Të ndryshme

Facebook dhe Messenger me rregulla të reja për përdoruesit!

27 Shtator, 2025

TË FUNDIT

Protesta për ish-krerët e UÇK, Robert Ndrenika: Shqiptarët të bashkuar, siç ju ka hije, përgjigje për ata që i fryjnë zjarrit të ndasisë
Aktualitet

Protesta për ish-krerët e UÇK, Robert Ndrenika: Shqiptarët të bashkuar, siç ju ka hije, përgjigje për ata që i fryjnë zjarrit të ndasisë

18 Tetor, 2025

Vitamina që duhet të konsumoni për të eliminuar yndyrën e akumuluar
Të ndryshme

Vitamina që duhet të konsumoni për të eliminuar yndyrën e akumuluar

18 Tetor, 2025

Ndahet nga jeta mjeku i njohur Ahmet Hoxhallari, një nga kirurgët e njohur të spitalit të Korçës
Aktualitet

Ndahet nga jeta mjeku i njohur Ahmet Hoxhallari, një nga kirurgët e njohur të spitalit të Korçës

17 Tetor, 2025

Zbuloni ushqimet më të mira kundër simptomave të reumatizmit
Të ndryshme

Zbuloni ushqimet më të mira kundër simptomave të reumatizmit

17 Tetor, 2025

"InfoPressAlbania", është një media e re online, e lançuar më 04 Nëntor 2018. Synimi i "InfoPressAlbania" është informimi në kohë reale i ngjarjeve, por edhe zhvillimeve të tjera nga politika, showbiz, sport, kulturë, etj. Moto e "InfopressAlbania" është: Lajmi vjen tek lexuesit përmes këndeve të ndryshme të vëzhgimit. Ne hulumtojmë përtej lajmit për të shpalosur për lexuesit të vërtetën. E veçanta e InfoPressAlbanai qëndron në promovimin e "Modeleve të Suksesit" të bizneseve dhe individëve në fusha të ndryshme, që me shembullin e tyre janë motivues për gjithsecilin. I përkushtuar për të ofruar një mbulim origjinal konstant në të gjithë Shqipërinë mbi fushat e lartpërmendura, InfopressAlbania, synon gjithashtu, të sigurojë akses në lajmin e parë, duke ofruar një staf gazetarësh që do të shërbejnë si sistem rrjetizues për mbulimin e informacionit në të gjithë territorin.

@2024 InfoPressAlbania

No Result
View All Result
  • KREU
  • Artikuj
  • Opinione
  • Politikë
  • InfoPress
  • Ekonomi
  • Bota
  • Sport
  • Lifestyle
  • WEB TV
  • Të ndryshme
    • Aktualitet
    • Lajme
    • I përzgjedhur
    • Sociale
    • Shëndetësi
    • Histori
    • Kulturë
    • Kuriozitete
    • Horoskopi
    • Show Biz

© 2024 Infopressalbania.com